Αναφορά για τους ποντιόφωνους στο 6ο Παγκόσμιο Γλωσσολογικό Συνέδριο – Φάνης Μαλκίδης

Ωστόσο, όπως επισήμανε ο Φάνης Μαλκίδης,  το γεγονός της δημόσιας  θρησκευτικής μεταστροφής των υπηκόων του  θορύβησε το οθωμανικό κράτος που παρακολουθούσε τις εξελίξεις ανήσυχο.  Ως ένα μέσο ανάσχεσης του κλίματος αυτού στους επίσημους καταλόγους του σημειωνόταν πέρα από το χριστιανικό όνομα του αναγνωρισμένου πρώην κρυπτοχριστιανού και η διακριτική σημείωση «Tenessour– roum», που σημαίνει αποστάτης, αρνητής της πίστεως.  Οι χριστιανοί που είχαν αυτή τη διακριτική σημείωση  στρατολογούνταν κανονικά και είχαν τις ανάλογες πρόσθετες ταλαιπωρίες. Τα παιδιά αυτών δεν μπορούσαν να κληρονομήσουν τους γονείς τους οι οποίοι ως κρυπτοχριστιανοί είχαν επίσημα τουρκικά ονόματα, γεγονός που δικαιολογούνταν από το ισλαμικό δίκαιο το οποίο απαγορεύει την κληρονομιά από μουσουλμάνους σε χριστιανούς. Οι μεθοδεύσεις αυτές χρησιμοποιούνταν προκειμένου να σταματήσει το ρεύμα επιστροφής στο χριστιανισμό αλλά και για να εξασφαλιστούν τα αναγκαία δημόσια έσοδα.

Η περίοδος μετά το 1869 χαρακτηρίζεται από αυξανόμενους διωγμούς των πρώην κρυπτοχριστιανών, που εντάθηκαν με το κίνημα των Νεότουρκων και τους κεμαλικούς. Η εκδίωξη των Ποντίων με την τέλεση του μαζικού εγκλήματος  της γενοκτονίας, άφησε αυτούς τους πληθυσμούς χωρίς επαφή τόσο με το ελληνικό στοιχείο όσο και με την Εκκλησία, με εξαίρεση αυτούς που  μετανάστευσαν  στην Κωνσταντινούπολη, όπου και δημιούργησαν ισχυρές ποντιόφωνες κοινότητες, οι οποίες διατήρησαν και διατηρούν τις παραδόσεις και κυρίως την ποντιακή διάλεκτο.   Όμως παρά την απουσία  επαφής και την σχεδιασμένη πολιτική βίαιης  ενσωμάτωσή τους στην τουρκική κοινωνία, και την αμέλεια της Ελλάδας, αυτοί οι πληθυσμοί  διατηρούν σήμερα στοιχεία ελληνικής συνείδησης, τα οποία αρχίζουν να αναζητούν  από τη δεκαετία του 1970, όταν συμμετείχαν με μεγάλο αριθμό στο μεταναστευτικό κύμα από την Τουρκία προς τη Δυτική Ευρώπη. Εκεί συναντούνται  με τους Έλληνες ποντιακής καταγωγής μετανάστες και σταδιακά αποκαθίστανται οι πρώτες επαφές, μέσω της κοινής αναλλοίωτης στους αιώνες γλώσσα, των εθίμων, των παραδόσεων, του χορού και του τραγουδιού και άλλων στοιχείων. Ταυτόχρονα η επαφή των ποντόφωνων με τους Πόντιους της Ελλάδας, ενισχύεται από  την προσπάθεια ανάδειξης του ποντιακού ζητήματος σε όλες τις διαστάσεις του στον ελλαδικό χώρο, και την διοργάνωση των   πρώτων επισκέψεων στον Πόντο.
Ο Φάνης Μαλκίδης παρέθεσε ορισμένα στοιχεία για τη σημερινή κατάσταση των ποντιόφωνων, τις περιοχές εγκατάστασής τους στον Πόντο και αλλού,  τις εχθρικές ενέργειες του τουρκικού κράτους, τις κινήσεις των Ποντίων για την ανάδειξη της ταυτότητάς τους, τα οποία αντιμετωπίζονται με σκληρά μέτρα από τις τουρκικές αρχές, ενώ οι ζωές των Ποντίων που τολμούν να εκφράσουν τις απόψεις τους απειλούνται. Ταυτόχρονα αυτή η καταπίεση συνοδεύεται από ψευτοεπιστημονικές προσπάθειες διαστρέβλωσης της πλούσιας Ιστορίας αυτού του λαού και  της περιοχής, αφού η  επίσημη τουρκική γραμμή ισχυρίζεται ότι ο ιστορικός αυτός λαός είναι τουρκικής καταγωγής.

Ο Φάνης Μαλκίδης αναφέρθηκε σε κινήσεις ανάδειξης του ζητήματος όπως αυτές της μη κυβερνητικής οργάνωσης «Διεθνής Ένωση για τα Δικαιώματα και την Απελευθέρωση των Λαών» στην οποία συμμετέχει από χρόνια ο Μ. Χαραλαμαπίδης (γραπτή έκθεσή της προς τον Οργανισμό για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ) και προς  το Γραφείο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ), και της γαλλικής μη κυβερνητικής οργάνωσης «MRAP – Κίνηση ενάντια στο ρατσισμό – για τη φιλία ανάμεσα στους λαούς»( προφορική παρέμβαση στην 58η συνεδρίαση της επιτροπής του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα)

Η Διεθνής Ένωση για τα Δικαιώματα και την Απελευθέρωση των Λαών, έκανε ιδιαίτερη αναφορά στις συστηματικές προσπάθειες εξαφάνισης της ποντιακής διαλέκτου, ως της πλησιέστερης προς την αρχαία ελληνική ομιλούμενης σήμερα γλώσσας, αλλά και στις διώξεις εις βάρος Ποντίων διανοουμένων, όπως του συγγραφέα Ομέρ Ασάν. Περιγράφοντας αυτή την κατάσταση, η Διεθνής Ένωση για τα Δικαιώματα και την Απελευθέρωση  των Λαών επιθυμεί να επιμείνει στην ανυπαρξία ελευθερίας έκφρασης των Ποντίων, στη σημερινή Τουρκία, ενώ η  αναφορά έγινε και στη πληροφόρηση για τις συνθήκες ζωής αυτού του λαού, αφού διεθνής κοινότητα οφείλει να γνωρίζει αυτή την κατάσταση. Επιπλέον, όπως επισημάνθηκε  στην αναφορά της μη κυβερνητικής οργανώσεις,   οι παρεμβάσεις  προς την κατεύθυνση της άρσης της διάκρισης εναντίον αυτού του λαού,  αποτελούν ένα βήμα προς τη διαφύλαξη ενός ζώντος πολιτισμού, ο οποίος έχει εμπλουτίσει την ανθρωπότητα.