ΑΝΤΩΝΙΑ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΙΔΟΥ & ΝΙΚΟΣ ΓΑΒΡΙΑΣ
ANTONIA KARAGIANNIDOU & NIKOS GAVRIAS
Με αγάπη και στοργή, η Αντωνία Καραγιαννίδου σκύβει καθημερινά πάνω από τους μαθητές της, παιδιά Δημοτικού, για να τους βοηθήσει να μορφωθούν και να αποκτήσουν τα απαραίτητα εφόδια για τον αυριανό αγώνα τους στην κοινωνία ως ενήλικες. Με την ίδια αγάπη προσφέρει απλόχερα την κρυστάλλινη φωνή της σε φίλους της αλλά και σε αγνώστους, τραγουδώντας ποντιακά σε μουχαπέτια και άλλες κοινωνικές εκδηλώσεις.
Εκπαιδευτικός στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση είναι η 31 ετών Αντωνία Καραγιαννίδου – ένα όνειρο που είχε από παιδί.
Κομμάτι της ζωής της, όμως, αποτελεί και το ποντιακό τραγούδι, το οποίο βλέπει ως κατάθεση ψυχής, ως έκφραση αγάπης στον παππού και τη γιαγιά που μεγάλωσε μαζί τους, ως φόρο τιμής στην ποντιακή παράδοση και τον πολιτισμό που και η ίδια αγάπησε.
«Δεν μπορώ να το δω ψυχρά ως επάγγελμα το ποντιακό τραγούδι, διότι για μένα είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την καταγωγή μου, την παράδοση και τα συναισθήματα που τρέφω για καθετί ποντιακό. Μ’ αρέσει να τραγουδάω, είτε με ακούει ένας είτε με ακούν χίλια άτομα» λέει η Αντωνία Καραγιαννίδου.
«Τραγουδάω από εσωτερική ανάγκη και αισθάνομαι χαρά όταν το κάνω. Το ποντιακό τραγούδι αποτελεί μια διέξοδο για να εκφράσω τα συναισθήματά μου. Συναισθήματα χαράς αλλά και συναισθήματα λύπης. Έχει πολύ πόνο το ποντιακό τραγούδι.»
Ο Γερμανός συγγραφέας Άουερμπαχ λέει “η μουσική ξεπλένει από την ψυχή σου τη σκόνη της καθημερινότητας”. Αυτή η ρήση με εκφράζει απολύτως. Στόχος μου είναι να συνεχίσω να τραγουδάω με την καρδιά μου για τον Πόντο.
»Τραγουδάω γιατί μου θυμίζει τα παιδικά μου χρόνια· τα όμορφα χρώματα και τις γεύσεις της ποντιακής παράδοσης που γνώρισα από παιδί· τα τραγούδια που λέγαμε τα πρωινά στα χωράφια και το βράδυ γύρω από τη φωτιά ψήνοντας κάστανα· τους παππούδες μου και τις γιαγιάδες μου. Όταν τραγουδάω, νιώθω ότι απευθύνομαι σε αυτούς κι έτσι βγάζω τον καλύτερο εαυτό μου», λέει με τη συγκίνηση και τη νοσταλγία να καθρεφτίζονται στα μάτια της.
Στις 15 Σεπτεμβρίου 1985, στο Βαλτόνερο Φλώρινας, από πατέρα με καταγωγή από τα Κούτουλα Ματσούκας και μητέρα με καταγωγή από το Αζάτ του Καρς, γεννήθηκε η Αντωνία Καραγιαννίδου. Στο χωριό πέρασε τα πρώτα πέντε χρόνια της ζωής της. Μετά η οικογένειά της εγκαταστάθηκε στην Πτολεμαΐδα, αφού η μητέρα της διορίστηκε εκεί ως δασκάλα.
Δασκάλα και η ίδια, απόφοιτη της Παιδαγωγικής της Φλώρινας, της πόλης στην οποία ίδρυσε και Σύλλογο Ποντίων Φοιτητών με πολλές δυσκολίες, προσωπικό κόπο και μόνο τη στήριξη της τοπικής Ευξείνου Λέσχης. Πέρασε από πολλά μέρη της Ελλάδας πριν βρεθεί με απόσπαση στο Δημοτικό του Πειραματικού Σχολείου Θεσσαλονίκης.
Εκμεταλλευόμενη το εκπαιδευτικό πρόγραμμα και ορμώμενη από αγάπη, δύο ώρες κάθε βδομάδα διδάσκει εκεί πτυχές του ποντιακού πολιτισμού (διάλεκτο, ιστορία, ήθη & έθιμα, κουζίνα, μουσική κτλ.).
Μάλιστα, μαζί με τα παιδιά έχουν παρουσιάσει και θεατρικό σχετικό με τον Πόντο. Με καμάρι τονίζει η νεαρή δασκάλα ότι στην ομάδα της έχουν δηλώσει συμμετοχή και πολλά παιδιά που δεν έχουν καμία σχέση με τον Πόντο!
Στα εφηβικά της χρόνια η Αντωνία είχε απομακρυνθεί από την ποντιακή μουσική. Τη μεγάλη… επιστροφή στις ρίζες την έκανε ξανά στα 18, όταν προσκλήθηκε από έναν συμμαθητή της στο μουχαπέτ’ που διοργάνωσε για τα γενέθλιά του, και ανακάλυψε μια μάλλον άγνωστη ικανότητά της – έστω και εφήμερη.
«Οι ποντιακές μελωδίες δεν ήταν κάτι ξένο για μένα, αφού πάντοτε υπήρχαν μέσα στο μυαλό μου. Ήξερα και τη διάλεκτο, κι έτσι σ’ εκείνο το μουχαπέτ’, στο οποίο λύρα έπαιζε ο Θεόφιλος Πουταχίδης, συνέταξα τα πρώτα μου στιχάκια. Με τις τρεις στροφές που μιλούσαν για μένα, την οικογένειά μου και την καταγωγή μου, συστηνόμουν στον κόσμο. Μιλούσα για τον παππού μου τον Αντώνη, ο οποίος πέθανε πριν γεννηθώ και ήταν τραγουδιστής. Σε αυτόν απευθύνομαι. Το “Τραγούδι του παππού μου”, όπως έγινε γνωστό, έχει λυπητερή χροιά. Κάποτε το τραγούδησα στο χορό ενός συλλόγου και παρατήρησα ότι το έλεγε μαζί μου κι ένα παιδάκι. Με συγκίνησε πάρα πολύ το γεγονός ότι ενώ δεν γνώριζε την ποντιακή διάλογο, ήξερε τα λόγια του τραγουδιού. Αργότερα είπα κι άλλα στιχάκια σε μουχαπέτια, αλλά μόνο αυτό κατέγραψα. Τα υπόλοιπα τα ξέχασα», λέει η Αντωνία.
Κι αν έχασε τα στιχάκια, τα μουχαπέτια εξακολουθούν να την ακολουθούν…
Ήταν το 2013 όταν η Αντωνία πήρε απόσπαση στη Θεσσαλονίκη, έχοντας περάσει από διάφορα μέρη της Ελλάδας όπως η Καστοριά και η Αίγινα. Στην ποντιομάνα πόλη έγινε και η γνωριμία της με λυράρηδες. Ανάμεσά τους ο Κώστας Κυριακίδης, λυράρης του Συλλόγου Ποντίων Καλλιθέας-Συκεών, ο οποίος της πρότεινε να τραγουδήσει στον χριστουγεννιάτικο χορό τους. Εκεί έγινε η αρχή. Έκτοτε τραγουδά –και το απολαμβάνει– σε χορούς συλλόγων και άλλες κοινωνικές εκδηλώσεις, αλλά κυρίως σε μουχαπέτια.
«Όλος μου ο καλλιτεχνικός κύκλος δημιουργήθηκε από τα μουχαπέτια στη Θεσσαλονίκη. Άλλωστε, αυτός είναι και ο χώρος στον οποίο μ’ αρέσει περισσότερο να τραγουδάω. Δεν ψάχνω κάτι πάνω στο ποντιακό τραγούδι. Το αφήνω, κι όπου πάει. Αλλά κανείς δεν ξέρει το αύριο. Ίσως π.χ. κάποια στιγμή να έκανα έναν δίσκο με ποντιακά τραγούδια, αλλά ούτε περνάει από το μυαλό μου να τραγουδάω σε νυχτερινό μαγαζί. Θεωρώ ότι δεν μπορείς να πάρεις αυτό που σου παρέδωσαν με αγάπη οι παππούδες σου, την παράδοση, την ταυτότητά σου, και να το χρησιμοποιήσεις επαγγελματικά. Το μόνο που μπορείς να κάνεις είναι να σταθείς απέναντί του με ταπεινοφροσύνη και να το μεταδώσεις με την ίδια αγάπη στους επόμενους».
Η Αντωνία Καραγιαννίδου κουβαλάει την παράδοσή της όχι μόνο γονιδιακά αλλά και βιωματικά.
«Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου, έχω πολλά ακούσματα ποντιακής μουσικής και ποντιακής γλώσσας. Ο μπαμπάς μου τραγουδούσε συνέχεια ποντιακά· από τα 13 του ήταν επαγγελματίας. Στο σπίτι μας ερχόταν πολύ συχνά ο Γιάννης Κουρτίδης· με γνωρίζει από βρέφος και πολλές φορές μας ξυπνούσε το πρωί με τη λύρα του!
«Νονός μου είναι ο γνωστός λυράρης Δημήτρης Κουγιουμτζίδης, που έπαιζε με τον πατέρα μου. Στο χωριό η γιαγιά μου, που έμενα συχνά μαζί της, άκουγε ποντιακή μουσική. Από αυτήν έμαθα και την ποντιακή διάλεκτο, αφού στα ποντιακά μιλούσαν με τον παππού μου. Ο πατέρας μου είχε και μαγαζί με ποντιακή μουσική, από το οποίο πέρασαν πολλοί γνωστοί καλλιτέχνες, μεταξύ των οποίων και ο Χρύσανθος», θυμάται η Αντωνία.
Τα ακούσματα και τα βιώματα έγιναν ο δρόμος που οδηγεί την Αντωνία Καραγιαννίδου σε έναν στόχο: ενωμένοι οι Πόντιοι να συμβάλουν στη διάσωση του πολιτισμού τους. «Ευχή μου είναι να σταματήσει όποια διχαστική τάση υπάρχει μεταξύ των Ποντίων, είτε αυτό έχει να κάνει με τις ομοσπονδίες, τους συλλόγους, τη μουσική, είτε με οτιδήποτε άλλο.
»Όλοι μας πρέπει να έχουμε ως κοινό στόχο τη διάσωση του πολιτισμού μας, κι αυτό πρέπει να το κάνουμε ενωμένοι».
Ο Νικόλαος Γαβριάς είναι Καθηγητής Ποντιακής Λύρας Τμήμα Λαϊκής και Παραδοσιακής Μουσικής στο Α.Τ.Ε.Ι. Ηπείρου (Άρτα).
Γεννήθηκε στην Καστοριά, είναι παντρεμένος και πατέρας δύο παιδιών. Από πολύ μικρός με την βοήθεια κυρίως του πατέρα του μπήκε στο πετσί της ποντιακής μουσικής, ακούγοντας όλες τις ραδιοφωνικές εκπομπές και καταγράφοντας μεγάλους πόντιους λυράρηδες, οι οποίοι στην συνέχεια ήταν δάσκαλοι και οδηγοί του. Διετέλεσε λυράρης σε πολλά χορευτικά συγκροτήματα στην Μακεδονία και την Ήπειρο με συμμετοχές σε Ελλάδα και εξωτερικό.
Έχει πλούσια διδακτική εμπειρία καθώς από το 1999 διδάσκει στο δημοτικό Ωδείο Άργους Ορεστικού, σε πολιτιστικούς συλλόγους και Ιδιωτικά Ωδεία της περιοχής, στο Μπαϊρακτάρειο Δημοτικό Ωδείο Καστοριάς και στο Α.Τ.Ε.Ι. Ηπείρου στο Τμήμα Λαϊκής και Παραδοσιακής Μουσικής (Άρτα) ως καθηγητής ποντιακής λύρας.
Έχει καταξιωθεί στο ποντιακό στερέωμα πραγματοποιώντας πλήθος συναυλιών, εμφανίσεων και συνεργασιών με πλειάδα καλλιτεχνών του ποντιακού χώρου και όχι μόνο όπως την Μαρίζα Κωχ, τον Άρη Ντίνα, τον Κυριάκο Γκουβέντα , το μουσικό συγκρότημα ΓΡΑΙΚΟΙ κ.α.
Συμμετείχε σε πανελλήνια Φεστιβάλ ποντιακών χορών ως τραγουδιστής και λυράρης καθώς επίσης και σε διεθνή φεστιβάλ χορού στην Σαμψούντα του Πόντου (Τουρκία), στην Τσεχια, στην Ελβετία, στην Ισπανία, στην Ρουμανία κ.α. Ανταποκρινόμενος στο κάλεσμα ομογενών μας πραγματοποίησε εμφανίσεις στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Συμμετείχε σε δύο cd που εξέδωσε η Μητρόπολη Τρίκκης και Σταγών.
Εκτός από την ποντιακή λύρα τραγουδάει, παίζει κεμανέ και βιολί, έχοντας μαθητεύσει στο πλευρό του Δημήτρη Θεοδωράκη, Γιώργου Μαρινάκη και του Κυριάκου Γκουβέντα.
With love and affection, Antonia Karagiannidou leans daily over her pupils, elementary school children, to help them learn and acquire the necessary skills for tomorrow’s struggle in society as adults. With the same love she generously offers her crystal clear voice to her friends but also to strangers, singing Pontian in “mouhapetia” and other social events.
31 year old Antonia Karagiannidou is an elementary school teacher – a dream she had from a child.
Part of her life, however, is also the Pontian song, which she sees as a deposit of soul and as an expression of love to her grandparents with whom she was raised, as a tribute to the Pontic tradition and culture she loved herself.
“I can not see Pontian song as a job, because it is inherently connected to my origins, traditions and feelings for everything Pontian. I like to sing, whether it’s for one person or for a thousand”, says Antonia Karagiannidou.
“I sing from an inner need and feel joy when I do it. Pontian song is a way to express my feelings. Feelings of joy and feelings of sadness. There is a lot of pain in the Pontian song.”
The German writer Auerbacher says “music rinses out of your soul the dust of everyday life”. This phrase expresses me perfectly. My goal is to continue to sing with my heart for Pontos.
“I sing because it reminds me of my childhood; the beautiful colors and flavors of the Pontian tradition I met from a child; the songs we said in the mornings in the fields and the night around the fire by baking chestnuts; my grandparents.. When I sing, I feel I’m addressing them, so I’m doing my best”, she says with emotion and nostalgia reflecting in her eyes.
On 15 September 1985, Antonia Karagiannidou was born in Valtonero, Florina. Her father has origins from Koutoula, Matsouka, and her mother from Azat, Kars. In the village spent the first five years of her life. Then her family settled in Ptolemaida, after her mother was appointed there as a teacher.
She is a teacher and graduate of the Department of Elementary Education in Florina, the city in which she founded a Pontian Student Association with many difficulties and only the support of the local Pontian society. She was assigned to various regions of Greece before being sent to Thessaloniki.
Taking advantage of the educational program and being influenced by the love of her culture, she dedicates two hours every week to teach aspects of Pontian culture (dialect, history, customs and customs, cuisine, music).
In fact, along with the children, they have also performed theatre in the Pontian dialect. Antonia has pointed out that in her group there are many children who do not even have a Pontian background!
In her teenage years, Antonia had moved away from Pontian music. The great return to her roots occurred at the age of 18, when she was invited by a classmate to a “mouhapet” he had organized for his birthday, and discovered a rather unknown skill – albeit ephemeral.
“Pontian melodies were no stranger to me, since they always existed in my mind. I knew the dialect, and so in that mouhapet, with Theofilos Poutachidis playing lyra, I wrote my first lyrics. With the three lines of lyrics that spoke about me, my family and my background, I was placed in the world of Pontian song. I was talking about my grandfather, Antonis, a singer himself, who died before I was born. “My Grandfather’s Song” as I named it, has a sad tune. I once sang it in the dance of a club and I noticed that a young child was singing along with me. I was very moved by the fact that while the child did not know the Pontian dialect, he knew the words of the song. Afterwards , in other mouhapet gatherings, I added other verses to the song but never wrote them down. The rest I forgot”, says Antonia.
But as she forgot the verses, many other mouhapet followed…
It was 2013 when Antonia was assigned to Thessaloniki, having passed through various parts of Greece such as Kastoria and Aegina. In the heavily Pontian influenced city of Thessaloniki came the introduction to lyra players as well. Among them Kostas Kyriakidis, lyra player of the Pontian association of Kallithea-Sykies, who offered her to sing at their Christmas dance. That was just the beginning. Since then she has been singing – and enjoying it – in club dances and other social events, but mostly in mouhapet.
“My entire artistic circle was created by the mouhapets she sang at in Thessaloniki. Besides, this is the place I like most to sing. I’m not looking to make a career from Pontian song. I just sing, and let it leave. But no one knows what tomorrow will bring. Maybe at some point I will make a recording of Pontian songs, but it doesn’t even go through my mind to sing at a nightclub. I think you can not get what your grandparents gave you, your tradition, your identity, and use it professionally. All you can do is stand in front of your traditions with humility and try to transmit it with the same love to the next generation.”
Antonia Karagiannidou carries her tradition not only through her genes but also through her experience.
“Since I remember myself, I have a lot of listening to Pontian music and Pontian language. My dad was always singing Pontian, From the age of thirteen he was a professional. Giannis Kourtidis was frequently in our house. He knows me from an infant and often woke us up in the morning with his lyra!
“My godfather is the well known lyra player Dimitris Kougioumtzidis who often performed with my father. In the village my grandmother, with whom I often stayed, listened to Pontian music. I learned the Pontian dialect from her, since she spoke to my grandfather in Pontian. My father also had a shop with Pontian music, which many well-known artists, including Chrysanthos, passed through”, Antonia recalls.
The sounds and the experiences became the road that leads Antonia Karagiannidou to a goal: unite the Pontians to help save their civilization. “My wish is to stop any divisive tendency between the Pontians, whether it is about federations, clubs, music, or anything else.
“We all need to have as our common goal the rescue of our culture, and we must do that together.”
Nikolaos Gavrias is Professor of Pontian Lyra, Department of Folk and Traditional Music at ATEI. Epirus (Arta).
Born in Kastoria, he is married and father of two children. From a very young age, with the help of his father in particular, he discovered the sounds of Pontian music, listening to all the radio shows and recording the great lyra players, who were then his teachers and guides. He has been a lyra player for many dance groups in Macedonia and Epirus with participation in Greece and abroad.
He has a rich teaching experience and since 1999 he has been teaching at the Municipal Conservatory of Argos Orestiko, Cultural Associations and Private Conservatories in the area, at the Bairakatrio Municipal Conservatory of Kastoria and at ATEI of Epirus in the Department of Folk and Traditional Music (Arta) as a teacher of Pontian lyra.
He has been acclaimed by conducting numerous concerts, appearances and collaborations with a number of artists from the Pontian music scene, as well as Greek artists such as Mariza Koch, Aris Dina, Kyriakos Gouvendas, the band GRAIKOI and others.
He has participated in a Pan-Hellenic Festival of Pontian dances as a singer and lyra player, as well as at an international dance festival in Samsun, Pontus (Turkey), Czech Republic, Switzerland, Spain, and Romania. He has made appearances in the United States at the request of his compatriots. He has participated in two recordings published by the Metropolis of Trikkis and Stagon.
Apart from the Pontian lyra he sings and plays kemanes and violin, having studied at the side of Dimitris Theodorakis, Giorgos Marinakis and Kyriakos Gouvendas.
(Η βιογραφία της Αντωνίας Καραγιαννίδου είναι του Ρωμανού Κοντογιαννίδη από το Pontos News)
Radio Trapezounta Boston
Dedicated to the Musical Traditions of Hellenic Pontos
Radio Trapezounta Boston on Social Media:
🔴https://www.radiotrapezounta.com
🔴http://www.trapezounta.com
🔴https://tunein.com/radio/Radio-Trapezounta-Boston-s301498/
🔴https://www.facebook.com/radiotrapezounta/
🔴https://twitter.com/trapezounta
🔴https://www.instagram.com/iapaz/
🔴https://www.pinterest.com/radiotrapezount/
🔴https://www.youtube.com/apazogli
🔴https://plus.google.com/+JohnApazidis